پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسراییل، بازداشت و اخراج مهاجران از ایران شدت گرفته است. طبق اعلام وزارت کشور ایران، حتی در طول روزهای جنگ نیز روند بازداشت افغان‌ها متوقف نشد. دولت ایران اسفند (حوت) پارسال برای برگشت افغان‌های «غیرمجاز» ضرب‌الاجل اعلام کرد ولی پس از جنگ اسراییل و ایران این روند شدت بی‌سابقه‌ای یافته است.

طبق گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل، ۷۰ درصد بازگشتی‌ها به اجبار اخراج شده‌اند که شمار زیادی از آنها زنان و کودکان هستند.
عرفات جمال، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در افغانستان، گفته است که «بازگشتی‌ها در مرزها به حدی زیاد شده‌اند که دیگر قابل مدیریت نیست. گاهی تا پنج اتوبوس همزمان از ایران وارد می‌شود با زن و مرد و کودکانی که خسته، گرسنه، سرگردان و شوکه شده‌اند.»
افغان‌های مقیم ایران می‌گویند موج تازه اخراج‌ها همراه با تبلیغات رسانه‌ای و حتی تشویق عمومی برای گزارش دادن افغان‌های فاقد مدرک است. بسیاری از افغان‌ها می‌گویند در کوچه و بازار با برچسب‌هایی مانند «جاسوس اسراییل» به آنها توهین می‌شود.

عبدالسلام حنفی، معاون نخست‌وزیر طالبان، که به‌تازگی از گذرگاه اسلام‌قلعه بازدید کرد، تأکید کرده است: «نباید به مهاجران ظلم شود و حقوق هیچ‌کس ضایع گردد. این یک مسوولیت اسلامی و همسایگی است.»
روزانه هزاران نفر از مرز دوغارون-اسلام‌قلعه عبور می‌کنند و بسیاری از آنها از بدرفتاری مأموران مرزی ایران شکایت دارند. برخی مدعی‌اند حتی «با وجود داشتن مدارک قانونی» نیز بازداشت و اخراج شده‌اند.
تنها در یک ماه گذشته (ماه ژوئن)، بیش از ۲۳۰ هزار مهاجر افغانستانی از ایران به افغانستان برگشته‌اند. پیش‌تر، دولت ایران ضرب‌الاجلی تعیین کرده بود که تا ۱۵ تیر (۶ ژوئیه)، تمامی مهاجران بدون مدرک باید این کشور را ترک کنند.

ایست‌های بازرسی افغان‌ها را بازداشت می‌کنند.
در روزهای جنگ حملاتی که با پهپادها و ریزپرنده‌‌ها از داخل ایران صورت می‌گرفت، شاید آشفتگی بیشتری از حملات هوایی و موشکی اسرائیل ایجاد کرد. از این‌رو، برای کنترل حمل‌‌ونقل ریزپرنده‌ها، ایست‌های بازرسی در شهرها به‌ویژه در تهران ایجاد شد.
در ایست‌های بازرسی، افغان‌های فاقد مدارک اقامتی بیشتر گیر افتادند. بنابر پیام‌هایی که افغان‌ها به بی‌بی‌سی می‌فرستند، در برخی ایست‌های بازرسی در تهران موبایل‌های آنها برای بررسی بیشتر ضبط و خودشان آزار و اذیت می‌شوند.

یک پناهجوی افغان می‌گوید «آینده افغان‌ها در ایران واقعاً تاریک به نظر می‌رسد» و «رفتار پلیس خشن و تحقیرکننده است و حالا حتی بسیج را هم مأمور بازداشت افغان‌ها کرده‌اند.»
یک افغان در پیامی از تهران گفت: «وضع دستگیری افغان‌ها در تهران خیلی بد است، به کوچکترین کارگاهی که ببینند افغان‌ها کار می‌کنند، پلیس حمله می‌کند.»
پس از منع تحصیل دختران در افغانستان، شماری از خانواده‌ها برای ادامه تحصیل دختران خود به ایران رفتند اما ویزای برخی از آنها تمدید نشده و در روزهای اخیر با اخراج اجباری مواجه شده‌اند.
یونیسف، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل، گفته است که «بیش از پنج هزار» کودک افغان در هنگام اخراج از خانواده خود جدا شده‌اند.

افغان‌ها قربانی ناکامی‌های امنیتی در مقابل اسرایيل.
پناهندگان افغان در ایران به نسل سوم رسیده‌اند اما افرادی که متولد ایران هستند نیز فاقد حقوق و محروم از کسب شهروندی ایران هستند. متولدین در ایران از مادر ایرانی یا پدری که با اقامت قانونی در ایران زندگی کرده‌اند، مستثنی شده‌اند که شمارشان اندک است.
پناهندگان افغان که پس از روی کارآمدن طالبان به ایران رفتند برای باز کردن حساب بانکی و خرید سیم‌کارت مشکل دارند. فرصت‌های کاری افغان‌ها در ایران نیز به‌شدت محدود است و عمدتا کارهای روزمزد می‌کنند.
بیش از ۲۱ استان، عمدتا در غرب ایران، یا به طور کامل یا برخی مناطق را «افغان ممنوع» اعلام کرده‌اند در حالیکه بیشتر حملات اسراییل به این مناطق و تهران و اصفهان انجام شد.

مقام‌های امنیتی دولت پیشین افغانستان می‌گویند نسبت دادن جاسوسی برای اسراییل به افغان‌های پناهنده که آشنایی و دسترسی به اطلاعات ندارند، بی‌ربط است.
یک مقام دولت پیشین افغانستان که نخواست نامش برده شود، به بی‌بی‌سی گفت: «نفوذ اسراییل در درون ساختار جمهوری اسلامی بسیار عمیق و گسترده است. آنها از زمان و محل جلسه عالی‌ترین مقامات سپاه آگاه بودند و کسی که چنین اطلاعاتی را در اختیار موساد قرار داده، حتی نمی‌تواند یک شهروند عادی باشد بلکه کسی است که خود در رده‌های بالای امنیتی قرار دارد.»
سازمان ملل می‌گوید در سال جاری بیش از یک میلیون افغان از ایران و پاکستان برگشته یا اخراج اجباری شده‌اند.
مقام‌های حکومت طالبان می‌گویند با مقام‌های ایران در این زمینه گفت‌و‌گو کرده‌اند.

وزیر کشور ایران: ما اتباع‌ستیز نیستیم.
اسکندر مومنی، وزیر کشور ایران، اخیر به رسانه‌های ایران گفت: «بسیاری از این افغان‌ها زحمتکش هستند، تلاش و به اقتصاد کشور کمک می‌کنند، ما اتباع ستیز نیستیم. همسایه‌ستیز نیستیم. فرهنگ مشترکی داریم، سابقه مشترکی داریم اما کشور ما توان اینقدر اتباع را ندارد.»
با اینحال این را هم گفت که برخی از افغان‌هایی که «مخصوصا در این دو سه سال اخیر آمدند با هدف آمدند.»
او بر تصویب قانون سازمان ملی مهاجرت در مجلس تاکید کرد و گفت که این قانون باید تصویب شود تا «به دور تسلسل نیفتیم که اتباع غیرمجاز را خارج کنیم از این در، از در دیگر وارد شوند.»
ایران در سال‌های اخیر اقدام به احداث دیوار در مرزهای شرقی خود با افغانستان و ایران کرده است اما به گفته آقای مومنی «نمی‌شود صرفا با کشیدن دیوار در مرز» جلوی اتباع غیرمجاز را گرفت.

چه تعداد افغان با چه مدارکی در ایران هستند؟
به گفته مقام‌ها حدود شش میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند.
شمار دقیق افراد فاقد مدارک اقامتی در ایران روشن نیست اما بر اساس برآوردهای کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، در سال‌های اخیر حدود دو میلیون افغان بدون مدرک در ایران زندگی می‌کرده‌اند.
افغان‌ها در ایران با چند نوع سند اقامتی زندگی می‌کنند از جمله برگه‌های طرح آمایش و سرشماری که به مرحله‌های ۱۸ و ۱۷ رسیده است.
برخی افغان‌ها با ویزای سه ماهه گردشگری به ایران می‌روند که دو بار قابل تمدید است. ویزای شماری از آنها به پایان رسیده یا تمدید نشده است.
در سال‌های اخیر شماری از فرزندان افغان‌ها در ایران با «برگه حمایت تحصیلی» در مدارس ثبت‌نام کردند اما به گزارش رسانه‌های ایران، اداره آموزش و پرورش تهران اعلام کرده است که «دانش‌آموزان مهاجرافغان که دارای برگه سرشماری و برگه بازگشت به افغانستان هستند، نمی‌توانند برای سال تحصیلی ۱۴۰۴ ثبت نام کنند.»
به کسانی هم که کارت کارگری از وزارت کار ایران دارند، در کنار نامه ترک خاک ایران یک نامه دیگر هم برای سفارت و کنسولگری ایران در افغانستان داده می‌شود تا با گرفتن ویزا دوباره برگردند ولی این افراد مطمین نیستند که موفق به دریافت ویزای ایران از افغانستان شوند.
وزارت کشور ایران همچنین از روحانیونی‌ که در ایران تحصیل کرده و اکنون تحصیلات آنها به پایایان رسیده خواسته است که خاک این کشور را ترک کنند.

یک بحران انسانی دیگر در افغانستان؛
عرفات جمال، هماهنگ‌کننده امور پناهندگان سازمان ملل برای افغانستان، گفت اگرچه اکنون میان ایران و اسراییل آتش‌بس برقرار شده اما «پیامدهای آن جنگ همچنان ادامه دارد.»
او به بی‌بی‌سی گفت: «موج اخراج پیش از آغاز جنگ هم وجود داشت اما جنگ آن را تشدید کرد. آنچه از بازگشت‌کنندگان می‌شنویم مجموعه‌ای از عوامل است که باعث بازگشت آن‌ها شده، برخی از این عوامل کاملاً اجباری بوده‌اند و برخی دیگر کمتر.»
در حال حاضر بودجه سازمان ملل برای افغانستان کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته و فعالیت‌هایش در آن کشور محدود شده ‌است.
به گفته آقای عرفات، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون یک میلیون مهاجر افغان از ایران و پاکستان به کشورشان برگشته‌اند و انتظار می‌رود تا آخر این سال این رقم به سه میلیون برسد.
او افزود که پیش از جنگ اسراییل و ایران برای کمک به افراد بازگشتی از ایران و پاکستان ۱۶۲ میلیون دلار کمک درخواست شده بود اما حالا با توجه به تشدید روند اخراج نیاز به کمک بیشتر دارند.
او می‌گوید قبلا به هر خانواده در هنگام برگشت دو هزار دلار کمک می‌شد که می‌توانستند با بخشی از نیازهای زندگی خود را تامین کنند اما این کمک حالا به کمتر از دوصد دلار کاهش یافته است.

کد (8)

>>>   Wahid Payman
در ایران، حتا آن‌هایی‌که بوق و کُرنای حمایت از مهاجران را سر می‌دهند هم سخن گفتن‌شان بازتاب نوعی «ساختار ذهنی نابرابر و حتا نژادپرستانه» است.
یعنی پشت نقاب دلسوزی‌شان هم، همان "نگاه بالا به پایین" پنهان شده است.
مثلا
«افغانی‌ها هم دل دارن»،
یا: «بیچاره‌ها چقدر مظلومن»،
یا: «چی‌کار دارین بدبخت‌ها رو؟»،
یا حتی: «بذارین این بنده‌خداها هم نون بخورن» و ده‌ها مورد دیگر ...

>>>   در استان های غربی به علت نگرانی در خصوص محو زبان های بومی مهاجرت ممنوع است

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است