در طول دو دههی حضور نظامی آمریکا در افغانستان (۲۰۰۱-۲۰۲۱)، واشنگتن همواره به دنبال بازیگری بود که منافعش را در این کشور تضمین کند. در دوران جمهوریت، با وجود حکومتهای دستنشانده، نفوذ آمریکا به دلیل مقاومتهای مردمی، حضور گروههای مخالف، و سیاستهای مستقل برخی چهرهها با چالش مواجه شد. زمانی که سیاستهای آمریکا در افغانستان با بیتوجهی روبهرو شد، واشنگتن به دنبال یک جایگزین کارآمد گشت و در نهایت، طالبان را به عنوان بهترین گزینه برای اجرای دستورات خود برگزید.

دوران جمهوریت: ناکامی آمریکا در کنترل کامل افغانستان؛
در دورهی حکومتهای پس از ۲۰۰۱، آمریکا تلاش کرد تا با حمایت از چهرههایی مانند حامد کرزی و اشرف غنی، یک حکومت مرکزی قوی ایجاد کند. اما با گذشت زمان، این حکومتها نهتنها نتوانستند امنیت و ثبات را برقرار کنند، بلکه به دلیل فساد گسترده، وابستگی به غرب، و بیتوجهی به خواستهای مردم، مشروعیت خود را از دست دادند.
- افزایش مقاومت مردمی: حضور نظامی آمریکا و سیاستهای تحمیلی آن باعث شد تا گروههای مختلف، از جمله طالبان، تقویت شوند.
- شکست پروژهی دموکراسیسازی: آمریکا نتوانست یک نظام سیاسی پایدار ایجاد کند، زیرا مردم افغانستان حاضر نبودند سیاستهای خارجی را بدون قید و شرط بپذیرند.
- وابستگی بیش از حد به کمکهای خارجی: حکومتهای کابل به جای تکیه بر اقتصاد داخلی، کاملاً وابسته به کمکهای مالی غرب بودند که این امر آنها را در برابر فشارهای سیاسی آمریکا آسیبپذیر میکرد.

نقش خلیلزاد در پیشبرد سیاست آمریکا؛
زلمی خلیلزاد، دیپلمات کهنهکار آمریکایی-افغان، به عنوان معمار اصلی توافق دوحه شناخته میشود. رفتوآمدهای مکرر او به قطر و افغانستان در سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ نشاندهندهی تلاشهای پشتپردهی واشنگتن برای یافتن یک راهحل جایگزین بود. خلیلزاد به خوبی میدانست که حکومت کابل دیگر قادر به حفظ منافع آمریکا نیست، بنابراین با دور زدن دولت رسمی افغانستان، مستقیماً با طالبان وارد مذاکره شد.
- مذاکرات محرمانه: گزارشها حاکی از آن است که خلیلزاد ماهها قبل از توافق رسمی دوحه، به صورت پنهانی با سران طالبان دیدار کرده بود.
- تعیین چارچوب قدرت: او در این گفتگوها عملاً به طالبان اطمینان داد که در صورت همکاری، آمریکا مانع بازگشت آنها به قدرت نخواهد شد.
- حذف حکومت کابل: مذاکرات خلیلزاد به گونهای پیش رفت که نقش دولت افغانستان را به حداقل رساند و طالبان را به عنوان تنها طرف معتبر مقابل آمریکا معرفی کرد.

چرا آمریکا به سراغ طالبان رفت؟
وقتی آمریکا دریافت که حکومت‌های دست سازش در کابل نمیتوانند منافع آن را به طور کامل تأمین کنند، به دنبال یک نیروی جایگزین گشت که سه ویژگی کلیدی داشته باشد:
1. قدرت اجرایی بالا: طالبان به دلیل ساختار قبیلهای و نظامی، توانایی کنترل سریع اوضاع را داشتند.
2. انعطاف پذیری در مذاکرات: آمریکا از سالها قبل به صورت پنهانی با طالبان مذاکره میکرد و میدانست که این گروه حاضر است در ازای قدرت، با واشنگتن همکاری کند.
3. عدم وابستگی به رقبای منطقه‌ای و جهانی: برخلاف دولتهای قبلی که گاهی به سمت روسیه، چین یا ایران تمایل پیدا میکردند، طالبان بیشترین وابستگی را به پاکستان و به‌طور غیرمستقیم به غرب داشتند.

توافق دوحه: نقشه‌ی آمریکا برای بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۰، توافق دوحه بین آمریکا و طالبان امضا شد که بر اساس آن: - آمریکا تعهد کرد نیروهایش را از افغانستان خارج کند.
- طالبان متعهد شدند که خاک افغانستان را به گروههای تروریستی نسپارند (تضمین امنیت منافع آمریکا).
- عملاً حکومت کابل کنار گذاشته شد و مسیر برای تسلط طالبان هموار گردید.
این توافق نشان داد که آمریکا ترجیح میدهد به جای یک حکومت نیمبند و غیرقابل پیشبینی، با یک گروه منسجم ولی کنترلشده مانند طالبان همکاری کند.

طالبان چگونه مجری دستورات آمریکا شد؟
از زمان تسلط طالبان در اوت ۲۰۲۱، شاهد بودهایم که:
- سرکوب مخالفان: طالبان هرگونه اعتراض ضدآمریکایی را سرکوب کرده‌اند، در حالی که در دوران جمهوریت، تظاهرات ضدآمریکایی رواج داشت.
- انزوای افغانستان: با بستن فضای سیاسی و رسانه‌ای، طالبان مانع از شکلگیری هرگونه جنبش مستقل ضدآمریکایی شده اند.

نتیجه گیری:
آمریکا به این نتیجه رسید که حکومتهای ضعیف و غیرمردمی دوران جمهوریت نمیتوانند حافظ منافع آن باشند، بنابراین با یک بازی استراتژیک و از طریق مذاکرات خلیلزاد، طالبان را به قدرت بازگرداند. طالبان نیز با وجود شعارهای ضدآمریکایی، در عمل به عنوان یک نیروی قابل کنترل برای واشنگتن عمل میکنند. این رابطه‎ی پیچیده نشان میدهد که سیاست خارجی آمریکا همیشه بر اساس منافع خود پیش میرود، حتی اگر به معنای همکاری با گروه‌هایی باشد که ظاهراً دشمن آن جلوه داده میشوند.
آیا طالبان واقعاً مستقل هستند؟ یا فقط مهره‌ی جدیدی در بازی بزرگ آمریکا؟
پاسخ این سؤال را آینده روشنتر خواهد کرد، اما شواهد فعلی نشان میدهد که طالبان در چارچوبی که آمریکا و مذاکره کنندگانش مانند خلیلزاد تعیین کرده اند، عمل میکنند.

احمد محمودی - تهران

>>>   اینکه ازبدیهیات بود ونیازی به انتشارنداشت

>>>   به نویسنده محترم شما که این قدر در تبلیغ گروههای نیابتی آمریکا بر تبل می کوبید تمام جمهوریت زیر دست امریکا نبود اگر آمریکا ده ....زور نبود از افغانستان بیرون میرفت زور .... آمریکا 1 از لحاظ اقتصادی روز 318 ملیون دالر فقط هزینه نظامی خودش و ارتش افغانستان ودیگر حقوق بیگیران سوخت هواپیما و ماشین نظامی به دونی که تلفات انسانی و سایل نظامی اش این فقط خرج یک روز عادی 418 ملیون دالر برای آمریکا خرج داشت در بیست اشغال آمریکا در افغانستان 30 درصد خاک افغانستان زیر اشغال آمریکا وحقوق بگیران و نوکران و جاسوسان و ارتش افغانستان بود آیا تو قضاوت کن یا بنندها قضاوت کند که این طور که آمریکا از افغانستان بیرون شد با اون دبده به وقدرت اول دنیا آیا زور نیست ما و شما یک مثل داریم زور که آمد فیل هم کوز میزند امریکا خود را فیل ختاب کرده این هم کوز ش بیایم به باس مون آمریکا دید هر چی بمب هر چی هواپیمای نظامی داشت حتی بم مادر در افغانستان استعمال کرد نتوانست کار را تمام کند کشورهای متهد امریکا یکی یکی خودشان از افغانستان به یک بهانه خارج میشد آمریکا تا پنج سال تنها در افغانستان میماند که روز اول 50 کشور متحد به افغانستان لشکرکشی کرد 2 چین اقتصاد جهان ازش گرفت 3روسیه درکمین بود به شرق اروپا در حال حمله بود 3 کره شمالی آزادانه آزمایش های نظامی و مشکی را انجام میداد ایران هم رقیب سرسخت آمریکا اما شما مفت خورا جمهوریت ولندغران و جاسوسان نوکران وغلامان غرب شما هیچ ارزش نه خود داری نه هم به دیگران چون همه مردم را مثل خود می‌بینید شما در وقت جمهوریت غیر از آمریکا و غرب به کشورها همسایه همسایه میگفتین یا شما مفت خورا کشور های همسایه دشمن خود می دیدی حال ارباب تان غرب میگم آمریکا و اروپا که شما سرباز پیاده شان بودین مثل یتیم های یا اولادای ولد زنا شما را با خود نمیبرد حال به حامین کشورهای همسایه شما را قبول کردن آلن در این کشورها شما هم جرم و جنایت به حد نصاب رساندی مگر در این کشورهای همسایه 45 سال مهاجر نه بودن نی این گپا بود این بگیر ببند نه بود همه زندگی راحت داشتن شما که حال به کدام رو باز آمریکا غرب را ایله کردن دست گدای به این اون دیراز کرده ای در فکر وطن خود باش که هر قیمت آباد میشه دنبال اون باش نه در فکر قدرت یا کدام چوکی در فکر متحد کردن ملت باش در فکری آبادی وطن حال که کشورها را دیدین که هم کویش زبان ش از افغانستان بیشتر است هم قوم ش از اقوام افغانستان بیشتر است هم جغرافیای زمین ش از افغانستان بیشتر است هم اقتصاد ورفاه ش بشتر از افغانستان است ولی همه یک ملت استن این را در فکر ....

>>>   در این که آمریکایی ها طالبان را به صورت یک هژمونی مقابل رقبایشان می بینند تردیدی وجود ندارد ولی موضوع این جاست که آمریکایی ها از تکرار همین سناریو در عراق ناکام ماندند. بنابراین این طور نیست که همیشه خواست آمریکایی ها اجرا شود.

>>>   جناب نویسنده از کدام افغانستان صحبت میکنی میتوانی بگی کدام دولت حامد کرزای یا دولت عطانور که 15 سال والی مزار خود ریس جمهور نمیتوانست برکنارش کند یا دره پنجشیر که غیر از پنجشیر نمیتوانست به پنجشیر داخل شود یا بیسم الله وزیردفاع که ریس جمهور نمیتوانست برکنارش کند میگفت مرا آمریکا وزیر دفاع کرده یا مارشال دوستم که پیرمرد را... تمام قوای نظامی و دادگاه های کشور خود ریس جمهور نمیتوانست با این که دوستم معاوین ریس جمهور بود نتوانست به دادگاه بیارن حتی یک ساعت هم نتوانست بازداشت ش کند معاوین ریس جمهور بود یک سال در ترکیه چکر میزد یا آغا گل در پارلمان جلو دوربین‌های دنیا ن گفت من میتوانم چهار دروازه های کابل را بند کنم شما یکمی ..... شما درست است شما مفت خوردن عادت کردین که ..... هم را قورت دادی حدا اقل به سیاست مداری دنیا نگاه کنید اونها وقت باس کشورش در میان باشه اونها حاضر استن اولاد خود را تیرباران کند خودش زندانی سیاسی بشه که 40 50 سال زندان میکشه باز هم منج به آبرو نمیاره بدترین شکنجه ها بدترین حقارت را میکشد باز هم سر بالا میگرن حامین طالب که شما بهش میگین گروه نیابتی سران این ها بیست سال زندان کونتنامو 18 سال 15 سال ده سال حامین خود ملابرادر 12 سال با بدترین شکنجاهای پاکستان کشیدن از شما باز گوکنم جلالی یک ماه زندانی شده هم خودش میگه همه شما میگه جلالی صاب روحیه اش خراب تکلیف اعصاب پیداکرده حامین شما این طالب ها را به آمریکا به صد دالر یا پنجاه دالر نمی فروختین کشکی اون طالب میبود انسان معمولی را که نه طالب بود نه هم طالب را در عمرش بهش کار داشت شما نفروختین که جایزه تان بگیری صد دالری یا پنجاه دالری بگیرین حال طالب به 50 کشور از جمله آمریکا و ناتو از جمله شما مفت خورا جمهوریت نوکران وغلامان وطن فروشان بیست سال جنگیدن با هواپیمای نظامی آمریکا یا با ماشین نظامی آمریکا که آرپیجی مثل وتفنگ باد بود با چی بهش به جنگه غیر از این راه داشت که خود را در بین یک تون مواد انفجاری می نشست که تانگ نظامی آمریکا را 50 متر به هوا بلند میکرد و بیست تیکه تیکه میشد ببین در اینترنت که جنرالان آمریکای و سربازان امریکای مثل میمون وارس کردن این جان پیدای های طالب که آمریکا با قدرت نظامی اش که خود را قدرت مندترین کشور در دنیا حساب میکنه همه دنیا قبول ش داره باز حامین آمریکا 50 تا کشورها متحد کره جنوبی چاپان و ناتو ووووو که 50 کشور ازجمله ارتش افغانستان و پلیس محلی یعنی اربکی که شب دوزد بود روز پلیس این همه را طالب بگیر کردن این ها بیست سال جنگیدن زندان های دنیا را شکستن تا به اینجا رسیدن آمریکا چقدر اسرار داشت که یک پایگاه باگرام به ما بتی 18 ماه مزاکره کردن گفت نی شما که تمام افغانستان را بهش دادین شما خود تان با طالب مقایسه میکنید این هم خدا میداند هم پیغمبر ش حضرت محمد مصطفی صلی علی والیه و سلام هم بچه میداند هم زن وهم پیرمردها هم جوان ها هم خود آمریکا هم تمام دنیا که طالب بچه اصلی این وطن است نه مثل وطن فروشان جاسوسان هر کی دالر بهش داد همه چی را تقدیم مش میکند هم وطن هم ملت هم خاک وووو بیاید حال یک دولت متحد واحد آمده است بر کل جغرافیای افغانستان تسلت دارد این دولت کل نظامی اش وبه یک دو ملیون نمیرسه ما چهل پنج میلیونی مردم افغانستان از این دولت هرچی میتوانیم ازش بگیریم چون تمام ع با یک دولت کار دارد نه دولت همه شمول که عبدالله عبدالله یک ریس جمهور اشرف دیوانه یک ریس جمهور عطانور والی مزار یک ریس جمهور مارشال دوستم یک ریس جمهور اسماعیل خان یک ریس جمهور گل آغا شیر زی یک ریس جمهور جنرال رازق یک ریس جمهور عبد الجبار قهرمان یک ریس جمهور امرالله صالح یک ریس جمهور احمد مسعود که به نام پدر اون که رهبر در اصل ....هم نبودن نان .... به اینها میگن

>>>   امریکایی ها در زندان بگرام و گوانتنامو تن لخت طالبان را دیده اند و این سرخمی طالبان نزد امریکایی ها باعث آن شده که دستورات امریکا را بدون چون چرا بپذیرند.

>>>   داعش توسط ایالات متحده علیه دولت عراق و سوریه ایجاد شد ولی آزار مسیحیان موجب شد مورد اتهام قرار بگیرد. در افغانستان مسیحی وجود ندارد که سازمان ملل را نگران کند به شرطی که اسمش را عوض کند.

>>>   به نظر دهنده 5 درست میگه که آمریکا طالبان را در زندان باگرام و گوانتانامو تن ملت طالبان را دیدن آمریکا دوتا وزنه جرثقیل که دید آمریکا به وهشت افتاد که این وزنه ها و این جرثقیل که طالب دارد هم آمریکا بالا میکشه هم اون نوکران ما که هیچ از اشغال وطن خود به باک نمیاره آمریکا به آمریکا فرستاد نوکران و جاسوسان شان تا هنوز هم پیاده دنبال اربابانش شان در جنگل های آمازون روان است اولی های که خود را به بال هواپیما شان خود را به آمریکا رساند حال ارباب ش چی میگه شما که به وطن خود و ملت خود خیانت میکردین در برابر دالر اخرایش در جنگل های آمازون روان است اولی ش به آفریقا صادر میکنه بگیر بچیم وطن و کشور هر نامرد نیتواند از اشغال ابر قدرترین کشور دنیا یعنی آمریکا با 50 تا کشور متحد ناتو از جمله وطن فروشان جاسوسان نوکران وغلامان همه را بگیل کند این کار باید تمام دنیا ببینه که هم دیدن که وزنه جرثقیل طالب تمام دنیا روی هم انبار شود باز هم وزنه و جرثقیل طالب بلند ش میکنه بهفام آزادی کشور باید همه چرا قبول کرد نه زیر سایه اشغال گران بروت هایت تاب بدی من من کنی